ضمیر ناخودآگاه زیگموند فروید-۲

۲ . معانی متفاوت «ناخودآگاه» نظرگاه توپوگرافیک

قبل از آن که پیشتر برویم، باید واقعیتی مهم، هرچند آزارنده، را بیان کنیم که مشخصه ناخودآگاهی تنها یکی از مختصاتی است که در روان پیدا شده و به هیچ عنوان برای توصیف کردنِ روان کافی نیست. کنشهای روانی ای وجود دارند که از نظر ارزش کاملاً متفاوت اند، لیکن جملگی واجد خصیصه ناخودآگاهی اند. ناخودآگاه، از یک طرف، کنشهایی را در بر می گیرد که صرفاً نهفته و به طور موقت ناخودآگاه اند، لیکن از جهت دیگر از کنشهای آگاه متفاوت نیستند؛ از طرف دیگر، ناخودآگاه فرایندهایی را در بر می گیرد نظیر فرایندهای سرکوب شده که اگر به [ فرایندهای ] آگاه تبدیل می شدند با سایر فرایندهای آگاه عریانترین تضاد را می داشتند. می شود به تمامیِ سوءتفاهمات پایان داد به شرطی که از این پس در تشریح انواع مختلف کنشهای روانی به این سوءال، که این کنش آگاه است یا ناخودآگاه، بی اعتنا باشیم؛ و کوشش خود را معطوف کنیم به طبقه بندی و مرتبط کردن آنها فقط بر اساس رابطه شان با غرایز و مقاصد، بر اساس عناصر تشکیل دهنده شان و بر این اساس که به کدام یک از سلسله مراتب نظامهای روانی تعلق دارند. اما به دلایلی متفاوت چنین چیزی عملی نیست.

از این رو، گاهی اوقات به معنای توصیفی و گاهی اوقات به معنای نظام مند کلمه، قادر نیستیم از ابهام نهفته در استعمال واژگان «آگاه» و «ناخودآگاه» دوری کنیم. تا آنجا که به جنبه نظام مند مربوط می شود کاربردِ این دو واژه بر ادغام آنها در نظامهای خاص و برخورداری از مشخصاتی خاص دلالت دارد. البته می توانیم برای پرهیز از سردرگمی بر آن شویم که برای نظامهای روانی ای که از هم متمایز ساخته ایم نامهایی دلبخواهی برگزینیم، نامهایی که هیچ ربط یا اشاره ای به صفت آگاه بودن ندارند. فقط در اول کار باید زمینه هایی را مشخص کنیم که بر اساس آنها نظامها[ ی روانی ] را تعریف می کنیم و برای این کار نباید از توصیف ویژگی ضمیر آگاه طفره برویم، و در نظر داشته باشیم این کار نقطه عزیمت تمامیِ پژوهشهایمان را شکل می دهد. شاید بهتر باشد علامت اختصاری Cs. را برای آگاهی [ یا نظام آگاه (Conscious system) ] و Ucs را برای نظام ناخودآگاه (Unconscious system) برگزینیم، و بدانیم که این دو واژه را به معنای نظام مند به کار می بریم.

دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,

حالا که به گزارشی از یافته های ایجابیِ روانکاوی رسیدیم، می شود گفت که عموماً یک کنش روانی، در خصوص حالت، از دو مرحله می گذرد که این مراحل مابین آن چیزی قرار دارند که نوعی آزمون (عمل سانسور) بر آن وارد شده است. در اولین مرحله، کنش روانی ناخودآگاه است و به نظام Ucs.تعلق دارد؛ اگر این کنش در آزمون توسط سانسور رد شود اجازه نخواهد یافت که به مرحله دوم وارد شود. پس گفته می شود که این کنش «سرکوب شده» است و باید ناخودآگاه باقی بماند. اگر به هر دلیل این کنش آزمون را با موفقیت بگذراند به مرحله دوم وارد می شود و از آن پس به نظام دوم متعلق است که آن را نظام Cs. خواهیم نامید. لیکن حقیقت این است که گرچه این کنش به نظام مذکور تعلق دارد، هنوز صراحتاً روابطش با ضمیر آگاه تعریف نشده است. این کنش هنوز آگاه نیست، بلکه به طور قطع تواناییِ آگاهانه شدن را دارد (و اگر عبارت بروئر را به کار بریم)، اکنون که شرایط خاصی را کسب کرده، قادر است بدون مقاومت خاصی به ابژه ضمیر آگاه بدل شود.

با در نظر گرفتن این قابلیت آگاه شدن، ما نظامِ Cs. را «پیش آگاه» (preconscious) می نامیم. اگر معلوم شد که آیا نوعی سانسور خاص هم نقشی در پیش بردنِ تبدیل امر پیش آگاه به آگاه دارد یا نه، آن گاه بهتر است با دقت بیشتری مابین نظامهای Pcs. (پیش آگاه) و Cs. تفاوت قائل شویم. فعلاً تا همین جا بسنده می کنیم که به یاد داشته باشیم که نظامِ Pcs. واجد همان مشخصات نظام Cs. است و سانسورِ اکید وظیفه اش را در نقطه گذرِ کنش روانی از نظام Ucs. به نظام Pcs.(یا Cs. ) به انجام می رساند.

روانکاوی با پذیرش وجود این دو (یا سه) نظام روانی، از «روانشناسی توصیفی آگاهی» گامی به جلو برداشته و مسائل جدیدی را مطرح کرده و محتوایی جدید یافته است. تاکنون، روانکاوی غالباً به دلیل دیدگاه دینامیکش درباره فرایندهای ذهنی، از روانشناسی متمایز شده است؛ علاوه بر آن گویا به عنوان علم توپوگرافی روانی هم به حساب می آید و مشخص می کند که هر کنش روحی درون کدام نظام یا مابین کدام نظامها به وقوع می پیوندد. با توجه به این قصد است که به روانکاوی «روانشناسیِ اعماق» هم گفته می شود. شاید روانکاوی این توان را داشته باشد که از این هم غنی تر شود، به شرطی که دیدگاهِ دیگری را نیز وارد محاسباتش کند.

اگر مسأله توپوگرافی کنشهای روحی را با جدّیت دنبال کنیم، ناچار باید علاقه و مسیرمان را به تردیدی معطوف کنیم که در این نقطه سر برمی آورد. هنگامی که کنشی روانی (بهتر است در اینجا خود را به کنشی محدود کنیم که در ماهیت یک ایده(۵) است) از نظام Ucs. به نظام Cs. (یا Pcs. ) منتقل می شود، آیا نباید فرض کنیم که خودِ این انتقال، ثبت و شرحی تازه به زبان بهتر، ثبتی ثانوی از ایده مورد بحث را شامل می شود، که ممکن است همان طور که در موقعیت روانی جدیدی مستقر شده است، به موازاتِ ثبتِ اصلیِ ناخودآگاه به حیات ادامه دهد؟ آیا نباید قبول کنیم که امر انتقال مبتنی بر تغییری در حالت ایده است، تغییری که مصالحی یکسان را شامل می شود و در موقعیتی یکسان هم رخ می دهد؟ گرچه چنین پرسشی ممکن است غامض و گیج کننده به نظر آید، لیکن اگر بخواهیم به برداشتی قطعی تر از توپوگرافی روانی، یعنی به برداشتی از بُعدِ عمقیِ ذهن دست یابیم، باید این پرسش را مطرح کنیم. این پرسش در نوع خود سوءالی دشوار است چرا که مرزهای روانشناسیِ ناب را درمی نوردد و به روابط دستگاه روانی با کالبدشناسی (آناتومی) اشاره می کند.

دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,

دقیقاً می دانیم که در ناهنجارترین معنا چنین روابطی وجود دارند. تحقیقات به گونه ای انکارناپذیر اثبات کرده اند که فعالیت ذهنی به کارکرد مغز وابسته است و به هیچ عضو دیگری تا این حد وابسته نیست. با کشف اهمیت نابرابرِ قسمتهای متفاوت مغز و روابط ویژه شان با قسمتهای خاص بدن و با فعالیتهای ذهنی خاص، در تحقیقاتمان پیشتر رفته ایم، هرچند نمی دانیم تا چه حد. لیکن هر کوششی که برای کشفِ مکان و مواضع فرایندهای ذهنی از این نقطه آغاز کند و هر تلاشی که افکار و ایده ها را به مثابه اندوخته هایی در سلولهای عصبی و هیجانات را به منزله انتقالی در طول رشته های عصبی در نظر آورد کاملاً به شکست خواهد انجامید.(۶) باید گفت چنین سرنوشتی در انتظارِ تمامیِ نظریاتی است که برای تشخیص موضعِ کالبدشناختیِ نظامِ Cs.

یعنی فعالیت ذهنی ضمیر آگاه تلاش دارند و فکر می کنند که موضع آن در کورتکس است و محل فرایندهای ناخودآگاه را در بخشهای زیر کورتکس مغز تصور می کنند. اینجا حفره یا شکافی وجود دارد که در حال حاضر پرنانشدنی است و پر کردنِ آن هم از وظایف روانشناسی نیست. عجالتاً توپوگرافیِ روانیِ ما با این کالبدشناسی کاری ندارد و به مواضع کالبدشناختی مرتبط نیست، لیکن به مناطقی در دستگاه روحی ارجاع می شود که ممکن است در بدن مستقر باشند.

از این لحاظ مانعی بر سر کار ما وجود ندارد و طبق مقتضیات خودش پیش می رود؛ لیکن تذکر این نکته به خودمان مفید خواهد بود که در شرایط موجود فرضیه های ما قرار نیست به چیزی بیش از توضیحات و مثالهای تصویری بینجامند. اولین امکان از دو امکانی که لحاظ کردیم یعنی این که مرحله آگاهِ یک آرمان یا ایدئال حاکی از ثبتی جدید از آن ایدئال است که در محلی دیگر مستقر است بی شک امکانی خامتر و در عین حال برای کار ما آسانتر است. فرضیه دوم مبتنی بر تغییر فقط کارکردی حالت ایده به طور پیشینی ممکنتر است، لیکن انعطاف کمتری دارد و دخل و تصرف در آن و کنترلش سخت تر است. فرضیه اول، یا فرضیه توپوگرافیک، مبتنی بر نوعی جداییِ توپوگرافیکِ نظامهای Cs. و Ucs. است و در ضمن حاکی از آن است که این امکان هست که ایده یا فکری به طور همزمان در هر دو مکان دستگاه روحی و ذهنی وجود داشته باشد در واقع، اگر برای ایده یا فکری توسط سانسور مانعی ایجاد نشود، با نظم و قاعده از این وضعیت به وضعیت دیگر می رود و ممکن است مکان یا ثبت اولیه خود را هم از دست ندهد.

دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,

این دیدگاه اگرچه غریب است، لیکن می شود با استفاده از مشاهداتِ عمل روانکاوی از آن پشتیبانی کرد. اگر بیمار را از ایده و فکری آگاه کنیم که او زمانی سرکوبش کرده، لیکن ما در او کشف کرده ایم، افشاگریِ ما در ابتدا تغییری در موقعیت ذهنی یا روانی او ایجاد نمی کند. مهمتر از آن، این عمل سرکوب را برطرف نمی کند یا حتی آثار آن را از بین نمی برد، اگرچه شاید بنا به این واقعیت (فاکت) انتظار داشته باشیم که ایده سابقاً ناخودآگاه که اکنون آگاه شده، باید کارکرد مذکور را داشته باشد. برعکس، در ابتدا آنچه به آن می رسیم حالتِ تازه و قویِ پس زدنِ ایده سرکوب شده است. اما اکنون بیمار در واقعیت عملی ایده ای یکسان را در دو شکل و در دو مکان متفاوتِ دستگاه ذهنی و روانی اش دارد: اول این که خاطره ای آگاه از اثر و ردِ شنیداری ایده دارد که حامل همان چیزی است که به او گفته ایم؛ دوم، همان طور که مطمئنیم، خاطره ای ناخودآگاه نیز از تجربه اش دارد که در همان شکلِ قبلیِ خود است.

عملاً حتی پس از این که بر انواع شیوه های مقاومت غلبه شد، سرکوب برطرف نخواهد شد مگر آن که ایده آگاه با رد پای خاطره ناخودآگاه ارتباط برقرار کرده باشد. تنها از طریق آگاه ساختن همین رد است که این امر [ یعنی حذف سرکوب ] می تواند به موفقیت ختم شود. در ملاحظه ای سطحی ممکن است این طور به نظر آید که ایده ها و افکار آگاه و ناخودآگاه ثبتهایی جداگانه از محتوایی یکسان دارند و از نظر توپوگرافیک مجزا هستند؛ لیکن لحظه ای تأمل نشان می دهد که همسانی مابین اطلاعاتی که به بیمار داده می شود و خاطره سرکوب شده اش فقط در سطح ظاهر است. شنیدنِ چیزی و تجربه کردن همان چیز، از نظر ماهیت روانشناختی شان کاملاً متفاوت اند؛ چه رسد به این که محتوای هر دو شان یکی باشد.

دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,

به هر حال فعلاً در موقعیتی نیستیم که لازم باشد بین دو امکانی که شرحش رفت یکی را انتخاب کنیم. شاید بعدتر با عواملی روبه رو شویم که تعادل را به نفع این یا آن امکان به هم بزند، شاید کشف کردیم که پرسش ما چارچوبی نامناسب دارد، و این که باید تفاوت مابین ایده آگاه و ناخودآگاه را کاملاً به طریقی دیگر تعریف کرد.

برای مطالعه قسمت های بعدی کلیک کنید:

ضمیر ناخودآگاه زیگموند فروید-۱

ضمیر ناخودآگاه زیگموند فروید-۳

ضمیر ناخودآگاه زیگموند فروید-۴

منبع : مجله ارغنون، شماره ۲۱ , زیگموند فروید/ ترجمه شهریار وقفی پور

این مقاله ترجمه ای است از :

Sigmund Freud, “The Unconscious” (1915), On Metapsychology, Ed. James Strarchey, The Penguin Frued Library, Vol 11, London: Penguin, 1991.

در ادامه بخوانید:

 ویدئوهای آموزشی هیپنوتراپی و ضمیر ناخودآگاه
 مقالات مغز و ضمیر ناخودآگاه
 آیا راهی برای برنامه ریزی ضمیر ناخودآگاه وجود دارد؟
 دانلود رایگان فایل های آموزشی
 فایل های خود هیپنوتیزم
 دانلود رایگان فایل های انگیزشی
دانلود رایگان هیپنوتراپی پنهان جذب فراوانی
 هیپنوتراپی پنهان چیست و چگونه عمل می کند؟

دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,دانلود کتاب چگونه ذهن برتر داشته باشیم,ساخت قصر ذهن,دانلود کتاب قدرت ذهن pdf,دانلود رایگان کتاب معجزه ذهن برتر,دانلود کتاب قدرت ذهن,کتاب قدرت ذهن ژوزف مورفی,