تمرین خوش اخلاقی و راه های آن

مقالات تمرین خوش اخلاقیروشی شگفت انگیز تمرین خوش اخلاقیتمرین خوش اخلاقیتمرین خوش اخلاقیتمرین خوش اخلاقیتمرین خوش اخلاقیتمرین خوش اخلاقی

تمرین خوش اخلاقی و راه های آن

نویسنده: محمود خسروی

راهکار تحصیل خوش اخلاقى و مبارزه با بداخلاقى و علاج آن عبارت است از:

۱٫ توجه به ارزش و آثار خوش اخلاقى
و آثار نیک آن و همچنین زشتى بداخلاقى و آثار بد آن:

براى این منظور بهترین راه موجود، مطالعه ی روایات و آیاتى است که در زمینه حسن خلق و سوء خلق وارد شده است. در این زمینه فعلا سخن نمی گوییم چون در فصلی مستقل بدان خواهیم پرداخت.

راه دیگری که وجود دارد مطالعه در احوال مردمان است. در جامعه افراد خوش اخلاق و بد اخلاق فراوانند. با کمی دقت در احوال دیگران خواهیم دید که افراد خوش اخلاق در زندگی و روابط خود موفق تر و شادتر اند، سالم تر زندگی می کنند، روزی آن ها بیشتر است، دوست داشتنی تراند و بیشتر مورد احترام مردم هستند. مردم به آن ها اعتماد و وثوق بیشتری دارند و از لذت و سعادت بیشتری برخوردارند و در مقابل آدم های بداخلاق کم روزی، منزوی، غمگین، بیمار و دارای شخصیتی شکننده تر هستند و از زندگی خود جز رنج و زحمت نصیبی ندارند.

. پرورش عواطف انسانی:

یکى از ابعاد مهم وجودى انسان عواطف طبیعى، انسانى و ایمانى او است. دوست داشتن دیگران و ایجاد رابطه عاطفى با سایر انسان ها قابل رشد و تربیت است. انسان های مهربان شاخص ترین و دوست داشتنی ترین افراد جامعه و یک فامیل هستند. قسمت بزرگى از لذت و شادى زندگى از طریق ایجاد ارتباط عاطفى با دیگران تأمین می شود باید توجه نمود که این شادى و لذت از طریق خوش اخلاقى، یعنى ایجاد رابطه ی عاطفى مثبت، محبت کردن و دوست داشتن دیگران بدست می آید و بد اخلاقى که در واقع همان رابطه ی عاطفى منفى است، موجب کدورت و عذاب زندگى خواهد بود و دیگران را از گرداگرد انسان می پراکند. على(ع) فرمود: بداخلاقى زندگى را سخت می کند و موجب عذاب نفس است.

ریشه اخلاق و ارزش هاى اخلاقى بر «ایمان » استوار است و براى به دست آوردن تقوا و صفات خوب و اخلاق شایسته ، نخست باید به تحصیل ایمان مبادرت شود ; حال راه تحصیل ایمان عبارت است از :

۱ . خروج از غفلت ; براى فراهم ساختن ایمان ، نخست باید غفلت زدایى کرد ; یعنى توجه کرد که غیر از ارضاى غرایز مادى و کسب لذت هاى ناپایدار ، راه ها و حقایق دیگرى نیز هست یا مى تواند باشد ; قرآن کریم غافلان را در حکم چهارپایان یاد کرده و مى فرماید : و محققاً بسیارى از جن و انس را براى جهنم نهادیم که براى ایشان دل هایى است که با آن ها نمى فهمند و چشم هایى که با آن ها نمى بینند و گوش هایى که با آن ها نمى شنوند ; آنان چون چهارپایان و بلکه پست ترند ، آنان همان غفلت زدگانند .»(اعراف ، ۱۷۹)

۲ . تحصیل علم و آگاهى و تقویت شناخت و معرفت ; آیات بسیارى در قرآن کریم با ظن گرایى و شک به مبارزه برخاسته اند و تکیه دارند که آدمى غیر علم را دنبال نکند و از آن چه بدان یقین ندارد ، پیروى نکند ; (اسراء ، ۳۶ ; یونس ۳۶٫٫ .) چرا که «علم » زمینه ساز ایمان و شرط لازم براى آن به شمار مى رود .

۳ . گرایش میل فطرى به ایمان و انجام دادن کارهاى شایسته ; زیرا تفکر درباره آثار کفر و شرک ، انگیزه مبارزه با آن دو و میل ایمان به حقّ را در انسان زنده و بیدار مى کند تا در سایه آن بتواند در مقابل هواهاى نفسانى مقاومت کند . بهترین راه براى گرایش درونى ایمان آوردن به حقایق دینى دو چیز است :
الف ) یادآورى آثار خوب ایمان و پى آمدهاى و خیم کفر در دنیا ;
ب ) ایمان آوردن به حقایق دینى در آخرت .

راه هاى دیگر کسب فضایل اخلاقى عبارت است از :

۱ . انجام دادن اعمال صالح و پرهیز از گناهان و انجام دادن واجبات ; ۲ . آماده کردن نفس از رذایل و آراستن آن با فضایل ; ۳ . مؤاخذه نفس ; ۴ . محاسبه نفس و مراقبت از آن ; ۵ . توجه کردن به اوراد و اذکار و.. .

تمرین و نهادینه سازی:
از راه هاى دیگر تحصیل خوش اخلاقى و رفع بداخلاقى تمرین عملى خوش اخلاقى هنگام برخورد با دیگران است. هر کس قادر است با یک تصمیم قوى و عزم جزم با رعایت اصل تدریج، به تمرین عملى در این زمینه بپردازد. اگر کسى تصمیم بگیرد حداقل به مدت چهل روز در برخورد خود نسبت به اطرافیان تجدید نظر نماید و در این مدت باروئى گشاده، لبى خندان و رابطه ی صمیمى برخورد نماید، نرم و زیبا سخن بگوید، قطعا نتایج خوبى خواهد گرفت.
یکی از مهمترین کار هایی که در این زمینه باید تمرین کرد برخورد شاد است. سلام و احوالپرسى توأم با تبسم، دست دادن و گاهی که فاصله ها زیاد می شود، معانقه همراه با صمیمیت و احترام، اولین فن موثر ارتباطى، به منظور تمرین خوش اخلاق بودن و همچنین جلب محبت دیگران است. اولین لحظه ملاقات از اهمیت فوق العاده ی برخوردار است، به نحوى که موفقیت یا شکست در امر دوست یابى به آن بستگى دارد.

معمولاً افرادى که ما با آنها ملاقات می کنیم دو دسته اند:

دسته اول برخوردى شاد و صمیمى دارند. این دسته داراى محبوبیت اجتماعى و دوستان فراوان ترى هستند
دسته دوم در برخورد اولیه خشک و بی روح می نمایند. کسانى که لبخند زدن به چهره دیگران بر ایشان دشوار است. افراد این گروه یا تنها هستند و یا دوستان کمى دارند.

در فرهنگ دینى ما، نسبت به سلام کردن، مصافحه و تبسم، احترام، محبت و ابراز علاقه قلبى سفارش و اهتمام فراوان شده است.
عدى بن حاتم می گوید: “وارد مدینه شدم. پیامبر خدا(ص) مرا شناخت از جاى خود برخاست و دست مرا گرفت و به خانه خود برد… من از فروتنى وى غرق حیرت شدم و از اخلاق پسندیده و ملکات فاضله، و از احترام فوق العاده ی که نسبت به تمام افراد قائل بود دریافتم که وى فرد عادى، و فرمانرواى معمولى نیست.
حتّى وقتى که عمیقاً غمگین و ناراحت هستید، سعی کنید خود را شاد نشان دهید و تبسم نمایید. چنان که امام على (ع) در توصیف مؤمن می فرماید: شادى مؤمن در چهره او، واندوه وى در دلش پنهان است. (المؤمن بِشره فى وجهه، و حزنه فى قلبه).به قول حافظ:
با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام
نى گرت زخمى رسد آیى چو چنگ اندر خروش.

شوخ طبعی:

یکی دیگر از عوامل خوش اخلاقی، داشتن روحیه شوخی و مزاح است. به عبارت دیگر جدی بودن زیاد سبب سرد شدن روابط می شود، بنابراین گاهی هم شوخی و مزاح لازم است. ولی باید توجه داشت که شوخی کردن رفتار بسیار ظریفی است که اگر مناسب نباشد تأثیر معکوس می دهد. یعنی به جای شاد کردن، سبب ناراحتی فرد می شود. پس باید در شوخی ها به شخصیت فرد لطمه وارد نشود و احترام او کاملا حفظ شود و شخصیت و وقار فرد شوخی کننده نیز تضعیف نگردد.

نگرش توحیدی:

راه بنیادین تحصیل خوش اخلاقى، نگاه توحیدی و عرفانی به هستی و انسان ها است؛ یعنى توجه به این معنى که تمامى انسان ها در حقیقت مظاهر و آفریده های حق تعالى هستند و هر گونه برخوردى با آن ها، در واقع برخورد با آفریننده آنان محسوب می شود. احترام و مهربانى با هر انسانی، در واقع احترام به پدیدآورنده ی او به حساب می آید و ترش روئى و نا مهربانى با ایشان نیز بی ارتباط با خالق آن ها نیست. در یک مثال ساده چگونه است که احترام و برخورد نیک و بد ما با فرزند کسی که او را می شناسیم، به نحوی به پدر او باز می گردد، ما اگر با فرزند شخصیتی که او را دوست می داریم روبرو شویم، او را به خاطر پدرش گرامی می داریم و یا ممکن است نسبت به فرزند یک شخصت ستمگر و دشمن خدا، روی خوش نشان ندهیم، هرگونه معامله ای با خلق نیز در حقیقت معامله با خالق آنها به حساب می آید. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که ما از طریق روابطی که با خلق خدای تعالی داریم و نوع برخورد شایسته و ناشایست، در حقیقت با خدا معامله می کنیم و به خدا نزدیک یا دور می شویم.
تمامی این انسان ها بندگان خدای هستند و او است که همه آن ها را آفریده و آفریدگان خود را دوست دارد و هرگز راضى نمی شود کسی با ایشان به ناحق برخوردى نامناسب و ناشایست داشته باشد، از آن روی یکی از راه های مهم جلب رضایت خویش را در گشاده روئى با خلق و تحصیل رضایت مخلوق و خدمت به آن ها، قرار داده.

به خاطر همین پیوند عمیق میان خالق و مخلوق است که در روایات وارد شده است: من لم یشکر المنعم من المخلوقین، لم یشکر الله عزوجل .کسى که از مخلوق تشکر نمی کند در حقیقت از خالق آنها تشکر نکرده است. این یک قاعده کلی است و کسى که نسبت به مخلوقات الهى ترش روئى نماید، این نوع برخورد، به نوعی ترش رویی با خداوند محسوب می شود.
نگرش توحیدی باعث می شود که ما بسیاری از کینه هایی که نسبت به دیگران داریم فراموش کنیم، دشمنی ها را کنار بگذاریم، اهل گذشت باشیم و بدی های آنان را به دل نگیریم، هرگز با کسی خشونت نورزیم، به خاطر خداوند، درشتی آن ها را تحمل کنیم، با بردباری و مدارا با همگان رفتار نماییم و خوش اخلاق باشیم.

اصلاح شخصیت اخلاقی:

دومین راه بنیادین تحصیل خوش اخلاقی، اصلاح شخصیت اخلاقی و ملکات درونی است. اخلاق خوش ظاهری و گشاده رویی از جهتی برآیند و بازتاب شخصیت درونی و فضایل خلقی نهادینه شده در باطن انسان است. کسی که از دیگران متنفر است و نسبت به آنها کینه دارد، چگونه می تواند در برخورد اجتماعی خود با آنها، روی خوش، چهره ای خندان و همراه با صمیمیت داشته باشد. آدم حسود همین طور. چطور می توانیم توقع داشته باشید که یک آدم حسود با محسود خود شاد برخورد نماید، خود خواهی، خودبینی، تکبر، غرور و خودپسندی، خشم و عصبانیت و پرتوقع بودن، همه عوامل بد اخلاقی هستند. اگر بخواهیم در ظاهر انسان خوش اخلاق و خوش برخوردی باشیم، یکی از راه های اساسی آن این است که رزایل اخلاقی را از درون خود بپالاییم، تا درون انسان پاک و زلال نباشد، آبی که از چشمه وجود او می جوشد، زلال و شفاف نخواهد بود. به قول شاعر از کوزه همان برون تراود که در او است.

ده نکته پزشکی برای خوش اخلاق شدن

محققان دانشگاه میشیگان اظهار می‌دارند که خلق و خوی بد به‌طور متوسط سه روز در هر ۱۰ روز به سراغ ما می‌آیند و در حدود ۲ درصد مردم تقریبا هر روز شاد هستند و در حدود ۵ درصد افراد، خلق و خوی بد را در چهار روز از هر پنج روز دارند. بیش از
بیش از یک دوجین از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی که در حال مطالعه نوروبیولوژی و تنظیم و تعدیل خلق و خو و حالات افراد هستند، متوجه شده‌اند که مردم به‌صورت‌های مختلف و در کشورهای متفاوت، روش‌هایی را برای تغییر حالات‌شان به کار می‌برند: گوش‌دادن به موزیک، صحبت با یک دوست، پیاد‌ه‌روی، سرگرم‌کردن خود، تلاش برای رفع مشکل، خوردن، عبادت، نماز و خرید.

تفاوت‌های جنسیتی در مدیریت حالات درونی وجود دارند. مردان به‌طور معمول سعی می‌کنند خودشان را از این کار باز دارند (تقریبا راهکاری موفقیت‌آمیز است) یا از سیگار استفاده می‌کنند. زنان بیشتر به صحبت با فردی که بتواند به آنها کمک کند می‌پردازند یا به فکر می‌افتند که چرا این حس بد را دارند (که کمک نمی‌کند.) یادگیری روش‌های موثر تقویت حالات درونی و تنظیم خلق و خو می‌تواند به مردان و زنان کمک کند تا خود را از این ورطه بیرون کشند.
روش‌های مشکل‌نگر
موثرترین روش برای دورکردن حالت بدخلقی و یا غم، در درجه اول تغییر علت به وجود آورنده آن است البته به شرطی که بدانید چه چیز شما را ناراحت کرده و چرا. بسیاری از حالات بد به دلیل از دست دادن یا شکست در کار یا ارتباطات صمیمانه است و محققان، سوالاتی را که باید پرسیده شود. شامل این موارد می‌دانند: گزارش را دوباره بنویسید. از دوستی که احساسات او را جریحه‌دار کرده‌اید، عذرخواهی کنید. به والدین‌تان بگویید که در مورد دعوایی که داشتید، احساس بدی دارید. اگر نمی‌توانید کاری انجام دهید، در این صورت آنچه اتفاق افتاده را بپذیرید و به کارهایی توجه داشته باشید که دفعه بعد به شیوه دیگری انجام خواهید داد.

روش‌های مبتنی بر احساسات و عواطف

اگر نمی‌توانید مشکل مربوط به احساس ترس را حل کرده یا آن را تشخیص دهید، در این صورت بهترین راه‌حل، تمرکز بر تغییر احساسات منفی‌تان است. به‌طور مثال سعی کنید که یک هدف به سرعت قابل دسترس را تعیین کنید که بتواند موجب تقویت روح‌تان با یک موفقیت کوچک باشد. تمیزکردن کمد و قفسه‌ها، جمع و جورکردن وسایل و فایل‌های روی میزتان و یا نوشتن نامه به کسانی که خیلی وقت است از آنها خبر ندارید. انتخاب بعدی می‌تواند تحرک و فعالیت باشد. در مطالعات مربوط به تعدیل و تنظیم خلق و خو، ورزش و تحرک بدنی مستمر، تنها راهکار موثر برای از بین بردن احساسات بد است.
به‌طور مثال مطالعات گوناگون این مساله را تایید می‌کند که فعالیت‌های آیروبیک مانند پیاده‌روی یا تند راه رفتن به‌طور قابل‌توجهی موجب بهبود حالات خلقی می‌شود. اگرچه انسان وسوسه می‌شود تا هنگام کسالت و بی‌حوصلگی خود را از سایرین دور کند اما بهتر است که این کار را به تعویق بیندازد. تحقیقات یادآور می‌شوند که ایده‌ خوبی نیست که وقتی احساس بی‌حوصلگی می‌کنید، عبوس و ترشرو شوید بلکه وانمود کنید که اوضاع عوض شده ولی وقت‌تان را با سایرین بگذرانید، زیرا دوستان شما اغلب می‌توانند به بهبود حالت شما با ارائه نقطه نظرات خود کمک کنند. اما هنگام در کردن فرد مناسب، احتیاط کنید زیرا ممکن است احساساتتان به‌جای بهتر‌شدن، از آن چیزی که هست، بدتر شود. یکی از روش‌های تقویت حالات خلقی این است که ذهن‌تان را نسبت به مشکل ببندید اما نه اینکه در رفع آنچه غلط است نکوشید و توجه داشته باشید که این راه فقط تاحدی موفق است. کارهای ساده (به‌طور مثال تماشای تلویزیون یا مطالعه) فقط به‌صورت موقت عمل می‌کنند، بنابراین به‌نظر می‌رسد فعالیت‌هایی که موجب درگیرکردن قوه تخیل می‌شوند، اثرات بهتری داشته باشند.

کاری که تاثیر ندارد

تسلیم‌شدن در برابر یک حالت خلقی بد و باقی نگه‌داشتن خودتان در اینکه احساس بد داشته باشید، کاملا موجب تضمین این مساله می‌شود که شما به‌زودی احساس بهترشدن نخواهید داشت. محققان نشان داده‌اند که انتظارات و توقعات منفی به حالات منفی منجر ‌شده و از طرفی کسانی که منتظر هستند تا احساس بدی داشته باشند، بیشتر از بقیه ناراحت بوده و خوشحالی در آنها کم می‌شود. یا نیز تاثیر بسیار کمی دارد. جیغ و فریاد و یا گریه ‌کردن، فقط باعث تقویت حالت و احساس منفی می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد کسانی که احساسات‌شان را تخلیه می‌کنند، امکان دارد ساعات بیشتری در ناراحتی باشند. دوباره و دوباره فکر کردن درباره اشتباهات، شکست‌ها یا بدشانسی‌ها نه فقط به دایمی شدن حالت بد می‌انجامد بلکه می‌تواند به اضطراب و افسردگی‌ هم منجر شود. کسانی که به این صورت فکر کنند احتمال کمتری دارد که بتوانند خودشان را درگیر فعالیت‌های انرژی‌زا و فرح‌بخش کنند، حتی اگر باور کنند که از آنها لذت می‌برند.

۱۰ قدم به سمت خوش‌اخلا‌ق شدن

۱) برجسته‌سازی موارد مثبت. به بخش‌هایی از زندگی‌تان فکر کنید که خوب پیش می‌روند، نه آنهایی که شما را آزار می‌دهند.

۲) موفقیت‌های گذشته را مرور کنید. قبل از ایجاد انگیزه در خودتان برای پیشبرد بیشتر امور در آینده، آنچه انجام داده‌اید را به خودتان یادآور شوید.

۳) عبادت کنید. انجام امور دینی و مذهبی، بیشترین تاثیر را بر رهایی از اضطراب و افسردگی دارد.

۴) به موزیک گوش دهید. با توجه به این که شکل‌های بسیاری از خلاص‌شدن از حالات بد وجود دارد، این کار حداقل و به‌طور موقتی، یکی از رایج‌ترین و موثرترین موارد برای تقویت خلق و خو است.

۵) خودتان را درمان کنید. اغماض‌ها و گذشت‌ها (بزرگ یا کوچک) می‌توانند هنگامی که احساس می‌کنید پایین افتاده‌اید، شما را بالا بکشند. آنها موجب می‌شوند که شما احساس خاص و ویژه کنید.

۶) داوطلب بشوید. کارهای داوطلبانه و فعالیت در خیریه‌ها، احساس بهتربودن را به ما می‌دهند.

۷) ورزش از بهترین راه‌های تغییر حالت بد انسان، افزایش انرژی و کاهش فشار و استرس است.

۸) رفتار شاد داشته باشید. لبخند‌زدن و داشتن چهره شاد موجب از بین رفتن مشکلات نمی‌شود اما به بهبود حالت و خلق کمک می‌کند.

۹) تاکیدتان بر آینده باشد. اگرچه نمی‌توانید گذشته را دوباره بنویسید اما می‌توانید از آن درس بگیرید. تصمیم بگیرید که دفعه بعد، بهتر و سخت‌تر کار کنید.

۱۰) برای افسوس خوردن، حدی را قایل شوید. به خودتان بگویید: امروز صبح درباره خودم احساس تاسف می‌کنم اما امروز بعد از ظهر به زندگی‌ام توجه خواهم کرد و مسائل صبح را کنار می‌گذارم

غذا های خوش اخلاق کننده

براساس بررسی ها، دسته های مختلف غذایی برخلق و خو موثرهستند.

۱- کربوهیدرات‌ ها

کربوهیدرات‌ها اگر چه در رژیم غذایی باید با احتیاط استفاده شوند اما برای تقویت انرژی و خلق و خو بسیار حیاتی هستند. آنها اولویت اول بدن برای سوخت هستند و می‌توانند سطح سروتونین بدن را هم افزایش دهند. اما نکته کلیدی، پرهیز از مصرف شیرینی‌ها است که می‌تواند قندخون را افزایش دهد و در نهایت با افزایش انسولین به خستگی و بی‌حالی منجر شود.به جای آن باید از کربوهیدرات‌های حاصل از غلات، حبوبات، نان گندم و برنج قهوه‌ای استفاده کرد. بدن خیلی آهسته از این مواد استفاده می‌کند و در نتیجه قند خون در حد متعادل حفظ می شود و انرژی همچنان پایدار خواهد ماند.

۲ – خشکبار:

خشکبارهایی مثل بادام، پسته و گردو افزون بر پروتئین فراوان، دارای منیزیم هم هستند. (ماده معدنی که در تبدیل قند به انرژی تاثیر حیاتی دارد) تحقیق‌ها نشان می‌دهد، کمبود منیزیم در بدن می‌تواند سبب تخلیه انرژی از بدن شود. منیزیم همچینن در غلات کامل به ویژه درحبوبات وجود دارد. خشکبار همچنین حاوی سلنیوم هستند که این نوع ماده طبیعی، تقویت‌کننده خلق و خو است. این ماده معدنی همچنین در گوشت‌ها، غذاهای دریایی، دانه‌ها و غلات وجود دارد.

۳ – گوشت لخم :

گوشت گوساله و گاو لخم و مرغ،جوجه بدون پوست وکباب‌های ترکی بدون چربی منبع پروتئین هستند که خود پروتئین‌ حاوی آمینواسید تیروسین است و این ماده با تقویت سطح دوپامین و نوراپی‌ نفرین،هوشیاری و تمرکز را افزایش می دهد. گوشت‌ها همچنین حاوی ویتامین‌ ب ۱۲ هستند که از بی‌خوابی و افسردگی جلوگیری می‌کنند.

۴ – ماهی سالمون :

ماهی‌های چرب سالمون سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. این مواد بدن را در مقابل افسردگی محافظت می‌کنند. امگا ۳ موجود در ماهی‌ها مزایای متعدد زیادی دارد که از آن جمله می‌توان به سالم ماندن قلب اشاره کرد. درکنار ماهی‌ها، خشکبار و سبزی‌های برگ سبز تیره هم دارای امگا ۳ هستند.

همچنین بررسی ها نشان می دهد،افرادی که هر روز صبحانه می‌خورند پرانرژی‌تر بوده و در تمام طول روز خوش اخلاق‌ترند. صبحانه‌ای که دارای فیبر فراوان و مواد مغذی مثل کربوهیدرات‌ها (شامل غلات کامل )، چربی‌های مفید و پروتئین‌های مناسب باشد، بهترین صبحانه‌ها هستند.

یکی دیگر از راه‌های تنظیم قند خون، پرانرژی بودن و خلق مثبت،خوردن وعده‌های کوچک اما متعدد هر۳ تا ۴ ساعت یک بار است.
میان‌وعده‌هایی متشکل از کره بادام زمینی روی کراکرهای تهیه شده از غلات و گندم به اضافه یک ساندویچ گوشت بدون چربی و سالاد به همراه شیر و لبنیات بهترین میان‌وعده‌ها هستند

✔️ مجموعه فایل های صوتی هیپنوتراپی پنهان و سابلیمینال مسیج بهبود خلق و خو👇👇👇